مفهوم IA چیست و معماری اطلاعات چه تاثیری در طراحی دارد؟

آخرین بروزرسانی: 26 آبان 1400

عناوین مهم مقاله

معماری اطلاعات چیست؟

معماری اطلاعات (IA) علم سازماندهی و چیدمان محتوای وبسایت ها، اپلیکیشن های وب و تلفن همراه و رسانه های اجتماعی است. معمار و طراح آمریکایی، Richard Saul Wurman ، بنیان گذار حوزه ی IA است. به گفته کارشناسان IA، معماری اطلاعات، تصمیم در مورد چگونگی قرار گرفتن بخش هایی از محتوا است ، که برای کاربران قابل درک باشد معماری اطلاعات یا Information Architecture یکی از اصول و گام های مهم در طراحی رابط کاربری و تجربه کاربری است که در این مقاله به طور تخصصی به آن میپردازیم.
معماری اطلاعات با هدف سازماندهی محتوا به گونه ای است که کاربران به راحتی خود را با عملکرد محصول تطبیق داده و بدون نیاز به تلاش زیاد موارد مورد نیاز خود را بیابند. ساختار محتوا به عوامل مختلفی بستگی دارد. اول از همه، کارشناسان IA بر روی بخش هایی از هدف متمرکز هستند که مورد نیاز مخاطبان است، زیرا این حوزه رضایت کاربر را در اولویت قرار می دهد. همچنین، این ساختار بستگی به نوع محصول و پیشنهاداتی که برای مخاطب ارایه می کند دارد. به عنوان مثال، اگر ما یک وب سایت خرده فروشی و یک وبلاگ را مقایسه کنیم، دو ساختار کاملا متفاوت برای انجام اهداف خاص را خواهیم دید که طراحان تجربه کاربری با بررسی نیازهای کاربران، این چینش محتوا را بر اساس اولویت بندی چینش میکنند.
برای اینکه معماری اطلاعات خوبی داشته باشیم باید از سه مقوله زیر را به خوبی واقف باشیم :
۱٫ کاربر: باید بدانیم چه چیزی نیاز دارند، چگونه فکر و عمل می کنند و چه اطلاعاتی از قبل در مورد مساله مورد طرح ما می دانند.
۲٫ محتوا : چه محتوایی ارایه می دهیم، چه محتوایی باید داشته باشیم و به چه چیزی نیاز داریم.
۳٫ بستر : هدف از سایت ما چیست و در راه رسیدن به این هدف چه عواملی موثر هستند و چه فاکتور های دخیل است.
بدون دانستن این سه چیز هرگز به نتیجه دلخواه نخواهیم رسید. به این دلیل که زمانی که ما از نیاز ها و امکانات خود خبر نداریم نمی توانیم راهبرد مناسب در جهت کسب موفقیت ایجاد نماییم در نتیجه تمامی کارها به طور صحیح پیش نخواهد رفت. به طور تفکیک شده باید گفت:
• اگر کاربران را نشناسید قادر به گروه بندی مطالب در جهت ارایه به آنها به منظور دست یافتن به اهداف آنها به طور آسان نخواهید بود.

• بدون درک صحیح و خوب از مطالب ارایه شده نمی توانید معماری اطلاعات درستی تهیه نمایید که در زمان کنونی و آینده به طور موثر عمل نماید.

• و اما اگر در مورد بستر ارایه ندانید نمی توانید چیزی ایجاد نمایید که برای کاربران مفید واقع شود.

معماری اطلاعات خوب به کاربران کمک می کند تا مطالبی را که به دنبال آن هستند پیدا کنند که باعث یادگیری شده و در تصمیم گیری درست کاربر موثر است.
در طراحی رابط کاربری و تجربه کاربری عموما این اصل در بسیاری از شرکت ها اهمیت ویژه ای داده نمیشود، چرا که فکر می کنند امری بیهوده است. نمی شود روی اینکه IA زمان بر است و برای تاثیر گذار بودن نیاز به مهارت های خاصی دارد، بحث کرد. با این حال، تمرکز کردن و رعایت کردن معماری اطلاعات در طراحی تجربه کاربری تاثیر مستقیمی بر روی فروش محصولات دارد زیرا باعث کاهش مشکلات قابلیت استفاده و نویگیشن کاربر می شود. به این ترتیب، معماری اطلاعات معتبر، می تواند باعث صرفه جویی در زمان و هزینه شرکت ها شود.
برای اینکه درک بهتری از اهمیت معماری اطلاعات در تجربه کاربری داشته باشید احتمالا این مورد را دیدید که وارد وبسایتی میشوید و برای مثال برای خرید کردن یک محصول دنبال دکمه سبد خرید یا ویژگی های آن محصول میگردید. اگر محل قرار گیری این محتوا باعث بشه شما چندین بار صفحه رو بالا و پایین کنید قطعا از این صفحه خارج خواهید شد. این عدم رعایت معماری اطلاعات ضرر مستقیم به فروش سایت موردنظر میشود. از آنجا که سایت از تعداد زیادی المان های مختلف دکمه، متن، تصویر ، فیلدها و … تشکیل شده است. سازماندهی این موارد نیز دچار پیچیدگی میشود که باید طراحان تجربه کاربری از این تخصص بهره مند باشند و در دیزاین خود رعایت کنند.

سلسله مراتب بصری یکی از تکنیک‌های اصلی در طراحی به حساب می‌آید. جالب است بدانید سلسله مراتب بصری بر اساس مکتب روانشناسی گِشتالت پایه‌گذاری شده است. در این مکتب آلمانی، درک بصری انسان‌ها از اجزا و ارتباط ‌آن‌ها با یکدیگر و نمایش نحوه تمایل افراد برای یکپارچه کردن پارامترهای بصری در قالب گروه‌های مختلف مطرح می‌شود. یکی از مباحث مهمی که در معماری اطلاعات تاثیرگذار است، رعایت hierarchy یا سلسه مراتب بصری است که این موضوع دقیقا بر نحوه ناوبری کاربر برای انتخاب اطلاعات تاثیرگذار است. سلسه مراتب بصری تعیین میکند که محتوای چینش شده در سایت باید براساس چه اولویت بندی در سایت قرار داشته باشد که این اولویت بندی را طراحان تجربه کاربری در معماری اطلاعات در نظر میگیرند و محتوای سایت خود را بر اساس نیازهای کاربر چیدمان میکنند.
سلسله مراتب بصری تلاش دارد تا محتوای یک محصول را به گونه‌ای نمایش دهد که کاربران بتوانند میزان اهمیت اجزای مختلف محصول مورد نظر را درک کنند. در این فرآیند اجزای رابط کاربری به گونه‌ای مرتب می‌شوند که مغز انسان بتواند به راحتی قسمت‌های مختلف را بر اساس تفاوت‌های فیزیکی نظیر ابعاد، رنگ، کنتراست، سبک و غیره تشخیص دهد.
نحوه نمایش بصری اجزای رابط کاربری تاثیر زیادی در تجربه کاربری با یک محصول دارد. اگر محتوای یک محصول شلوغ و درهم نمایش داده شود، کاربران نمی‌توانند به قسمت‌های مختلف مراجعه کرده و تعامل خوبی برقرار کنند.

نکات مهم در طراحی معماری اطلاعات

شما در انتخاب صفحات و نحوه سامان‌دهی اطلاعات، باید در وهله اول بهبود تجربه بازدیدکنندگان از کار کردن با وب‌سایت را مورد توجه قرار دهید.
وب‌سایت را بر اساس علایق خودتان طراحی نکنید!

به یاد داشته باشید بازدیدکنندگان سایت، ممکن است علایق شما را نداشته باشند و از سطح دانش و مهارت در جستجوی در فضای اینترنت را به اندازه شما نداشته باشد، پس اطلاعاتی که بر اساس آن مهماری اطلاعات صفحه را چیدمان میکنید باید بر اساس آنالیز کاربران باشد و آن هم کاربرانی که بر اساس پرسونای مناسب انتخاب میشوند. به این بیاندیشید که واقعاً چه کسی کاربر سایت شماست، او چه می‌خواهد و از چه چیزی گریزان است و سعی کنید خواسته های کاربر را در سریعترین زمان دسترسی در اختیارش قرار دهید.

سلسله مراتب بصری hierarchy

همانطور که پیشتر اشاره شد، یکی از مهمترین بخش‌های طراحی معماری اطلاعات وب‌سایت، عبارت است از تحقیق درباره نیازها و خواست‌های کاربران سایت . برای درک نیازهای کاربران و رسیدن به نتیجه درست، ابزار متعددی در دسترس است از جمله: گرفتن بازخورد از طریق نظرسنجی، یا مصاحبه با مشتریان، تست A/B ، تست کاربردپذیری و … . اینها به شما کمک می‌کند که بدانید آیا کاربران قادرند به درستی با ساختار مورد نظر شما کار کنند یا خیر.

هدف روشنی داشته باشید. هر سایت باید از یک هدف مشخص و روشن برخوردار باشد. بدون یک هدف روشن و دقیق، ساخت یک ساختار منسجم از اطلاعات سایت تقریباً غیرممکن است. البته هدف سایت‌ها بسته به نوع کسب‌وکار پشت آنها می‌تواند بسیار مختلف باشد؛ از قبیل فروش یک محصول، اطلاع‌رسانی درباره رویدادهای خاص، سرگرمی و غیره. مثلاً نحوه طراحی یک وب‌سایت فروش املاک، کاملاً با وب‌سایت شرکتی یا وبسایت خدماتی متفاوت است، زیرا هر یک مقصد متفاوتی را دنبال می‌کند و برای رسیدن به هدف روش ها و مسیرهای مختلفی دارند و در نهایت اطلاعاتی که در اختیار کاربران قرار میدهند نیز متفاوت است. جدا از این تفاوت‌ها، اصل کلی این است که نحوه چینش مطالب و به عبارت دیگر معماری اطلاعات سایت، با اهداف سایت ارتباط کاملاً مستقیمی دارد.

تناسب یا Consistency بسیار مهم است. در معماری اطلاعات، متناسب و مرتبط بودن داده‌ها با هم اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد. در واقع این موضوع ستون فقرات معماری اطلاعات را تشکیل می‌دهد.